Τι είναι η τροφική αλλεργία;
Η αλλεργία στην τροφή είναι όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αναπτύσσει συγκεκριμένα συμπτώματα σε σχέση με συγκεκριμένα φαγητά. Αυτά τα συμπτώματα συνήθως περιλαμβάνουν φαγούρες, άσθμα ή εξάνθημα. Πολλές φορές τα συμπτώματα μπορεί να είναι πιο σοβαρά όπως ο εμετός, η διάρροια, το πρήξιμο, ο πόνος στο στομάχι, το άσθμα και η αναφυλαξία (σοκ).
Υπάρχουν 2 κατηγορίες τροφικών αλλεργιών:
- Αυτές που σχετίζονται με την Ανοσοσφαιρίνη Ε (IgE): Το ανοσοποιητικό σύστημα δημιουργεί τα αντισώματα IgE, τα οποία στους περισσότερους ανθρώπους αναπτύσσονται μόνο για να πολεμήσουν μολύνσεις που προέρχονται από παράσιτα, αλλά σε αυτή την περίπτωση, δημιουργούνται από αντίδραση σε κάποιες τροφές (ή από ακάρεα σκόνης ή γύρη).
- Αυτές που σχετίζονται με την επιβραδυνόμενη Non-IgE. Άλλα μέρη του ανοσοποιητικού αντιδρούν σε ορισμένα φαγητά, χωρίς τη δημιουργία αντισώματος IgE, αλλά δημιουργώντας ακόμα τα ίδια συμπτώματα.
Η διαφορά μεταξύ τροφικών αλλεργιών και δυσανεξίας
Οι διατροφικές δυσανεξίες ή ευαισθησίες, είναι πολύ περισσότερο επικρατούσες από τις διατροφικές αλλεργίες. Καθώς γενικότερα οι αλλεργίες τείνουν να ενεργοποιούνται γρήγορα μόλις γίνεται επαφή με το συγκεκριμένο αλλεργιογόνα, τα συμπτώματα της διατροφικής δυσανεξίας συνήθως έρχονται σταδιακά. Οι ευαισθησίες σε φαγητά σπάνια δημιουργούν φαγούρα, αλλά μπορούν να προκαλέσουν αέρια, φούσκωμα, κράμπες στο στομάχι, διάρροιες και πονοκεφάλους.
Στην πραγματικότητα, τα συμπτώματα των διατροφικών δυσανεξιών είναι παρόμοια με άλλες δυσλειτουργίες του πεπτικού όπως φλεγμονές, γαστρεντερικά προβλήματα και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) και για αυτό το λόγο γίνεται πολλές φορές λάθος διάγνωση.
Παρ’όλα αυτά, δεν σχετίζονται με το ανοσοποιητικό και ενώ μπορούν να γίνουν πολύ ενοχλητικές, οι διατροφικές δυσανεξίες είναι σπάνια επικίνδυνες.
Τι δημιουργεί διατροφικές αλλεργίες στα παιδιά;
Όταν ένα άτομο έχει μια διατροφική αλλεργία, το ανοσοποιητικό του αναγνωρίζει ένα συγκεκριμένο φαγητό σαν επικίνδυνο και αντιδρά με το να απελευθερώνει το IgE αντίσωμα, για να αντιμετωπίσει το φαγητό που προκαλεί την αλλεργία. Κάθε φορά που το συγκεκριμένο φαγητό ή το αλλεργιογόνο καταναλώνεται, τα αντισώματα IgE ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό να απελευθερώσει ένα χημικό το οποίο ονομάζεται ισταμίνη, καθώς επίσης και άλλα χημικά στην κυκλοφορία του αίματος, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν το αναπνευστικό σύστημα, το γαστρεντερικό σωλήνα, το δέρμα ή το καρδιαγγειακό σύστημα.
Οι διατροφικές αλλεργίες εμφανίζονται πιο συχνά σε μικρά παιδιά παρά σε ενήλικες. Ο λόγος είναι ότι τα παιδιά συνήθως ξεπερνούν τις αλλεργίες τους χάρη στην ωρίμανση του εντέρου ή την αλλαγή της αντίδρασης του ανοσοποιητικού τους στο συγκεκριμένο φαγητό. Για αυτό το λόγο γίνονται ενήλικες χωρίς αλλεργίες.
Ένα παιδί μπορεί να είναι αλλεργικό σε οποιοδήποτε φαγητό, αλλά τα 8 πιο βασικά αλλεργιογόνα που προκαλούν αντίδραση στα παιδιά είναι τα εξής παρακάτω:
- Γάλα
- Αυγά
- Ψάρι
- Θαλασσινά
- Σόγια
- Σιτάρι
- Φιστίκια
- Ξηροί καρποί δέντρων (όπως καρύδια και κάσιους)
Περίπου 80% των παιδιών που είναι αλλεργικά στο γάλα, στα αυγά και το σιτάρι ξεπερνούν την αλλεργία τους. Παρ’όλα αυτά, μόνο το 20% των παιδιών που είναι αλλεργικά στα φυστίκια και περίπου 10% από αυτά που είναι αλλεργικά σε άλλους ξηρούς καρπούς (όπως τα καρύδια και τα κάσιους) ξεπερνούν την αλλεργία τους. Το 9% περίπου των παιδιών που είναι αλλεργικά σε καρπούς δέντρων ξεπερνούν την αλλεργία τους.
Επιπρόσθετα, η αλλεργία σε ψάρια και θαλασσινά, η οποία εμφανίζεται αργότερα στη ζωή τους, ξεπερνιέται σπάνια.
Διατροφικές αλλεργίες σε μωρά
Τα μωρά είναι πιο επιρρεπή να αναπτύξουν διατροφικές αλλεργίες (ή οποιαδήποτε μορφή αλλεργίας) αν υπάρχει ιστορικό στην οικογένεια. Αυτό είναι γνωστό με τον όρο “ατοπία” - την γενετική τάση να αναπτύσσουν αλλεργικές παθήσεις όπως αλλεργική ρινίτιδα, άσθμα, έκζεμα και πιο ριζικές ανοσοποιητικές αντιδράσεις σε κοινά αλλεργιογόνα που συμπεριλαμβάνουν και συγκεκριμένα φαγητά.
Αν υπάρχει ιστορικό αλλεργιών σε μια οικογένεια, ένα μικρό μωρό θα μπορεί να προστατευθεί καλύτερα στο να μην εμφανίσει συμπτώματα, μέσω του θηλασμού. Ένα βρέφος που θηλάζει αποκλειστικά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής του θα έχει λιγότερο κίνδυνο να αναπτύξει αλλεργίες.
Όταν τα μωρά απογαλακτίζονται, είναι πολύ καλή ιδέα να έρθουν σε επαφή με απλά φαγητά τα οποία ενδέχεται να τους προκαλέσουν αλλεργίες (όπως για παράδειγμα το γάλα, τα αυγά, το σιτάρι κλπ) ένα ένα τη φορά, έτσι ώστε πιθανές αντιδράσεις να μπορούν να εντοπιστούν εύκολα.
Πως να αναγνωρίσετε διατροφικές αλλεργίες στα παιδιά
Τα παιδιά έχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν διατροφικές αλλεργίες αν υπάρχει ιστορικό αλλεργιών όπως καταρροή ή άσθμα στην οικογένεια τους. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι αν αυτά έχουν κάποια από τις παραπάνω αλλεργίες ή έκζεμα, είναι πάλι πολύ επιρρεπή στο να αναπτύξουν μια διατροφική αλλεργία.
Αντιδράσεις που σχετίζονται με τις διατροφικές αλλεργίες μπορούν να επηρεάσουν οποιαδήποτε από τις παρακάτω περιοχές του σώματος:
- Δέρμα: κνίδωση, κοκκινίλα και πρήξιμο του προσώπου, φαγούρα και πρήξιμο των χειλιών, της γλώσσας ή του στόματος (οι αλλεργίες του δέρματος είναι οι πιο συχνές).
- Γαστρεντερικό σύστημα: στομαχικός πόνος, ναυτία, εμετός ή διάρροια.
- Αναπνευστικό σύστημα: καταρροή ή βουλωμένη μύτη, φτέρνισμα, βήχας, κομμένη αναπνοή.
- Καρδιαγγειακό σύστημα: ζαλάδα ή τάση λιποθυμίας.
Η αναφυλαξία είναι μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση που μπορεί να ωθήσει το σώμα σε σοκ και μπορεί να γίνει επικίνδυνη για την ζωή. Μπορεί να δημιουργήσει πρήξιμο στο λαιμό, να δημιουργήσει δυσκολία στην αναπνοή, καθώς επίσης σοβαρή πτώση της πίεσης.
Τα συμπτώματα των διατροφικών αλλεργιών είναι συνήθως εμφανή μέσα σε λίγα λεπτά αφού καταναλώσει κανείς το συγκεκριμένο αλλεργιογόνο. Παρ’όλα αυτά, υπάρχουν μερικές περιπτώσεις όπου τα αρχικά συμπτώματα εξαφανίζονται μέχρι να επανέλθουν 2 με 4 ώρες αργότερα. Αυτό ονομάζεται διφασική αντίδραση.
Διάγνωση και θεραπεία μιας διατροφικής αλλεργίας
Διάγνωση
Όταν οι γονείς υποψιάζονται ότι το παιδί τους μπορεί να είναι αλλεργικό σε κάποιο φαγητό, θα μπορούν να κάνουν μια μικρή έρευνα σε σύντομο χρονικό διάστημα (συνήθως 2 εβδομάδες), που είναι γνωστή με το όνομα εξάλειψη. Το να εξαλείψει το παιδί ένα φαγητό για αυτή την χρονική περίοδο δεν θα έπρεπε να αποτελέσει πρόβλημα καθώς το παιδικό σώμα μπορεί να αποθηκεύσει τις ουσίες που χρειάζεται για αυτό το χρονικό διάστημα.
Παρ’όλα αυτά, πέρα από το χρονικό διάστημα των 2 εβδομάδων, οι γονείς θα πρέπει να αναζητήσουν ασφαλείς εναλλακτικές πηγές των τροφών που στερήθηκε το παιδί. Σε αυτό το στάδιο, ένα παιδί με υποψιασμένη διατροφική αλλεργία θα πρέπει να επισκεφθεί το γιατρό του για μια ακριβέστερη διάγνωση.
Οι γονείς που πιστεύουν ότι το παιδί τους είναι αλλεργικό σε κάποιο συγκεκριμένο φαγητό πρέπει να παρατηρήσουν πόσο συχνά το παιδί εμφανίζει τα συμπτώματα, για παράδειγμα σε πόσο χρονικό διάστημα εμφανίζονται τα συμπτώματα μετά την κατανάλωση του αλλεργιογόνου.
Αυτές τις πληροφορίες που θα συγκεντρώσουν οι γονείς θα φανούν πολύ χρήσιμες στον γιατρό, ο οποίος με τη σειρά του θα μπορέσει να εντοπίσει την αιτία, όπως για παράδειγμα την κοιλιοκάκη, μια πάθηση στην οποία ένα άτομο δεν ανέχεται τη γλουτένη ή το ευερέθιστο έντερο που προκαλεί πόνο και δυσφορία μαζί με διάρροια ή δυσκοιλιότητα.
Αν ο γιατρός υποψιαστεί αλλεργία, το παιδί χρειάζεται την βοήθεια ειδικού.
Θεραπεία
Δεν υπάρχει θεραπεία για τις διατροφικές αλλεργίες. Παρ’όλα αυτά, μερικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση και των μικρών και των μεγάλων συμπτωμάτων. Για παράδειγμα, τα αντισταμινικά βοηθούν στην κνίδωση, στη μύτη που τρέχει ή ακόμα και στον κοιλιακό πόνο.
